Dyskusja okrągłego stołu w Bolonii - sztuczna inteligencja
27 marca 2025 r. w Bolonii odbyła się dyskusja europejskiego okrągłego stołu zorganizowana w ramach projektu TransFormWork2.
Projekt dotyczy analizy wpływu sztucznej inteligencji na rynek pracy i dialog społeczny. Organizatorami byli partnerzy projektu z Włoch.
Zgodnie z założeniami projektu był to drugi okrągły stół z trzech zaplanowanych.
Wcześniej odbył się Dublinie, a kolejny zostanie zorganizowany na Malcie (planowany na koniec września br.).
W spotkaniu w Bolonii uczestniczyła Anna Janowska i Andrzej Zybała, członkowie zespołu badawczego z SGH.
W trakcie jednego z paneli Andrzej Zybała przedstawił stan badań realizowanych w SGH, z etapu analizy materiałów zastanych (desk research). Omówił działania podejmowane przez rząd (dokumenty strategiczne, projekt ustawy wdrażającej unijne rozporządzenie o sztucznej inteligencji [AI Act], konsultacje wokół projektu), a także scharakteryzował główne działania zainicjowane przez organizacje pracodawców i związków zawodowych.
W sumie przeprowadzono cztery panele. Na wstępie przedstawiciele organizatorów wskazali m.in., że rozwój AI okazał się szybszy niż poprzednich technologii.
Wskazali na duży potencjał użyteczności, gdy jest właściwie zastosowana. Wyłoniło się jednak wiele zagrożeń. Szereg systemów AI wzbudza ograniczone zaufanie, ponieważ halucynują. Stąd musi pozostać zasada kontroli człowieka, finalnych efektów używania AI. Wyzwaniem jest również upowszechnienie AI w gospodarce. Widoczna jest luka. Duże firmy stosują na znaczną skalę, ale małe i średnie pozostają w tyle.
Uznano, że AI musi być objęta porozumieniami zbiorowymi. Wprowadzenie AI powinno być poprzedzone negocjacjami z przedstawicielami pracowników, zwłaszcza jeśli wiąże się to ze zwolnieniami.
Paneliści prezentowali różne dane. Obrazowały one m.in. wzrost stosowania AI w przedsiębiorstwach w latach 2023-2024. Rozważano kwestię czy AI może wywołać znaczną destrukcję miejsc pracy, czy też dojdzie do ich transformacji, zarówno w odniesieniu do miejsc pracy menedżerów, jak i szeregowych pracowników. Jest tu kwestia skali przekonfigurowania natury różnych typów miejsc pracy (redesigning jobs).
Być może dojdzie do tego, że pracownicy zamiast pracy manualnej będą mieli za zadanie głównie monitorowanie pracy wykonywanej przez roboty sterowane przez AI.
Prawdopodobne jest, że AI wyeliminuje miejsca pracy związane z najcięższymi fizycznie zadaniami i zadaniami najbardziej nużącymi i odtwórczymi. Z kolei decyzje przełożonych będą oparte w większym stopniu na określonych zasobach danych. Menedżerowie będą musieli kierować się nimi w decyzjach zarządczych.
Jednocześnie wskazano, że nadmierne poleganie na AI w sferze ludzkiej pracy może wiązać się z określonymi ryzykami.
Otóż gdy systemy AI zastąpią określone typy pracowników, to mogą powodować stratę kwalifikacji, które posiadali pracownicy. Tymczasem w określonych sytuacjach te kwalifikacje mogą okazać się jednak przydatne, tymczasem znikną.
Podczas wystąpień za istotne uznano, że o zastosowaniach systemów AI należy myśleć w kategoriach etyki, a także w kontekście zaangażowania pracowników i dialogu z nimi.