Zgodnie z powszechną definicją piramida finansowa to mechanizm finansowy, w którym korzyści konkretnego uczestnika są bezpośrednio uzależnione od wpłat kolejnych, późniejszych uczestników, często przez niego samego zwerbowanych. Samo określenie „piramida” pochodzi od struktury mechanizmu. Mechanizm piramidy finansowej charakteryzuje się wzrostem ryzyka inwestycyjnego wraz z kolejnymi poziomami piramidy. Najmniejsze ryzyko ponoszą uczestnicy (uczestnik) znajdujący się na szczycie piramidy. Odnosząc się bezpośrednio do pytania, dlaczego piramidy finansowe nie są zwalczane: są zwalczane, jednak zbyt późno, bo zazwyczaj dopiero w momencie ich bankructwa wynikającego z braku dopływu nowych uczestników mechanizmu. Trzeba bowiem pamiętać, że zazwyczaj środki pozyskane od uczestników piramidy nie są w ogóle inwestowane. A wypracowane pseudozyski pochodzą z wpłat kolejnych uczestników. Brakuje systemu wczesnego ostrzegania na poziomie nadzoru finansowego. Jeżeli bowiem ktoś oferuje ponadprzeciętne stopy zwrotu z inwestycji, np. w złoto czy nieruchomości, powinno wzbudzić to zainteresowanie nadzoru, oczywiście z poszanowaniem swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Brakuje również właściwej komunikacji o zagrożeniach związanych z tego rodzaju zjawiskami. Incydentalne kampanie informacyjne, np. dotyczące inwestowania w condohotele, są rozpoczynane zbyt późno i nie są powszechne. Również niedostateczna jest edukacja finansowa. Kolejnym powodem jest nadal słaba wiedza i kompetencje policji, prokuratury oraz wymiaru sprawiedliwości w zakresie ścigania, stawiania zarzutów oraz osądzania ich organizatorów. Piramidy finansowe są bardzo skomplikowanymi mechanizmami i do zajmowania się nimi potrzebna jest rozległa wiedza w zakresie ekonomii, finansów i rachunkowości. SGH w latach ubiegłych organizowała specjalistyczne studia podyplomowe z m.in. tego zakresu dla sędziów i prokuratorów.