Projekt szkicowy powstał w czerwcu 1950 roku, a jesienią tego roku rozpoczęto prace budowlane. Czterokondygnacyjny Gmach Główny został nieco wysunięty w stronę al. Niepodległości. Centralną częścią gmachu jest hol otoczony galeriami, przykryty oszkloną kopułą w kształcie ostrosłupa na podstawie kwadratowej o boku 28 metrów. Wysokość holu od podłogi do wierzchołka kopuły wynosi 40 metrów. Ten piękny hol nazwany został Aulą Spadochronową.
Podobieństwa w wysokości i konstrukcji budynku do Budynku A i Budynku Biblioteki powodują, że wszystkie budynki tworzą jeden zespół zharmonizowany architektoniczne. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt skrócenia budynku w stosunku do zamierzeń z 1923 roku o około 60 metrów, co nie pozostało bez wpływu na jego ostateczną sylwetkę oraz na wielkość auli nr I i II, zwanych kiedyś „wojskowymi”.
Zapraszamy do zapoznania się z historią Gmachu Głównego, projektami budowy z lat 20. i 50. i archiwalnymi fotografiami ukazującymi budowę gmachu.
Dzięki panoramom 360 stopni można zwiedzić Aulę Główną, Gabinet Rektora i Salę Senatu. Wirtualny spacer pozwoli zwiedzić pozostałe wnętrza Gmachu Głównego.
Historia
Gmach Główny, stanowiący kluczowy element projektu kampusu uczelnianego przygotowanego w latach 20. XX w., powstał dopiero po II wojnie światowej. Początkowo Jan Witkiewicz-Koszczyc podjął się adaptacji własnego projektu uwzględniającej nowe otoczenie polityczne i ekonomiczne. Jednak do realizacji zakwalifikowano projekt poprawiony przez architekta Stefana Putowskiego z czerwca 1950 roku. Obaj architekci za projekt budynku otrzymali w 1951 roku nagrodę państwową pierwszego stopnia.
Gmach Główny. Widok od al. Niepodległości. Fot. Maciej Górski
Gmach Główny. Widok od al. Niepodległości. Fot. Maciej Górski
Architektonicznie był on zbliżony do Budynku Biblioteki i Budynku A. Podstawą konstrukcji był 4 metrowy moduł i wysokie 4 metrowe okna. Budynek posiadał podcienia od strony al. Niepodległości i attykę nawiązującą do innych budynków. Podstawowym elementem wnętrza był centralny hol (aula spadochronowa) z efektowną schodkową kopułą o boku 28 m, wzniesioną na wysokość 40 m od poziomu parteru. Hol otaczały krużganki, z których na pierwszym i trzecim piętrze prowadziły wejścia do 7 auli wykładowych. Do kolejnych dwóch auli dostęp był z parteru i sutereny. Największa z auli (aula główna) obliczona została na 800 miejsc. W skrzydłach budynku znalazły się pomieszczenia administracyjne oraz sale wykładowe i ćwiczeniowe, sale gimnastyczne i zlokalizowany w suterenie basen pływacki. Kubatura budynku wynosiła 125 tys. m3.
Aula Spadochronowa. Fot. Zbiory SGH
Aula Spadochronowa. Fot. Zbiory SGH
W stosunku do projektu przedwojennego zmniejszono długość skrzydeł budynku głównego pozostawiając między pozostałymi budynkami więcej przestrzeni. Zadecydowały o tym także względy oszczędnościowe, które m.in. wpłynęły na zastosowanie konstrukcji prefabrykowanych, kamień zastąpiono lastrico, dębowe boazerie – sosnowymi, zrezygnowano także z niektórych ozdób wewnętrznych i zewnętrznych, m.in. z motywów z polewanej cegły na attyce.
Aula Główna. Fot. Zbiory SGH
Aula Główna. Fot. Zbiory SGH
Do prac budowlanych, finansowanych ze środków budżetowych, przystąpiono na jesieni 1950 roku i stopniowo oddawano do użytku fragmenty budynku. W roku 1952 w użytkowaniu były dwa skrzydła boczne, jednak dalsze pracy hamowało wyczerpanie się środków finansowych zaplanowanych na 30 mln zł. Niezbędne było podjęcie starań o dalsze 10 mln zł kredytu. Na początku 1955 roku zaawansowanie budowy oceniono na 70%. Do końca lat 50. przedłużyły się prace wykończeniowe centralnej części budynku z aulą spadochronową i roboty tynkarskie. Późniejsze remonty zmieniły nieco wygląd zewnętrzny budynku przez przebicie okien na wysokości IV piętra. Dla podkreślenie Witkiewiczowskiej „architektury światła” wielkie znaczenie miała rewitalizacja schodkowej kopuły na przełomie lat 2010 i 2011.
Gabinet Rektora. Fot. Zbiory SGH
Gabinet Rektora. Fot. Zbiory SGH
Tekst opracował Janusz Kaliński
