Niniejsze interdyscyplinarne badanie stanowi kontynuację badań zespołu na temat współpracy regionalnej i transregionalnej państw Azji Wschodniej. Po zbadaniu współpracy w zakresie polityki bezpieczeństwa i obrony oraz szeroko pojmowanej „odporności” w Azji Wschodniej, czego efektem są m.in. dwie monografie (dane w publikacjach członków zespołu), proponujemy zbadanie wybranych wyzwań oraz współpracy w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju.
Inicjatorami i liderami działań zapoczątkowanych w latach 70-tych XX w. na rzecz ochrony środowiska naturalnego, które wyewoluowały następnie w zasadę zrównoważonego rozwoju, były społeczeństwa Europy Zachodniej, USA i Kanady. Działania te podjęto w reakcji na zagrożenia katastrofą ekologiczną. Uznano, że zapobieżenie tej katastrofie wymaga współpracy globalnej i zmiany modelu życia (Raport „Klubu Rzymskiego”, Granice wzrostu). Mimo, iż inicjatywa spotkała się – w sferze deklaracji politycznych – z pozytywnym przyjęciem, nie została jednak podjęta przez państwa rozwijające się, a propozycja zmiany modelu rozwoju społeczno-gospodarczego była przez te państwa wyraźnie kontestowana. Postrzegały one koncepcję zrównoważonego rozwoju jako barierę uniemożliwiającą rozwój. Uznawały, że jedyną drogą rozwoju jest powielenie modelu gospodarczego państw rozwiniętych z przełomu XIX/XX w. Deklarowały ponadto ochronę środowiska naturalnego po osiągnięciu (niedookreślonego) poziomu rozwoju. Paradoksem było przyznanie prymatu rozwojowi gospodarczemu nad środowiskiem naturalnym przez społeczeństwa/państwa, których cywilizacja opiera się na fundamencie jedności człowieka ze środowiskiem naturalnym – harmonii w świecie, czego najlepszym przykładem są systemy filozoficzne w Azji.
Państwa Azji Wschodniej przez wiele lat były postrzegane jako niezainteresowane działaniami na rzecz zrównoważonego rozwoju, a jeśli nawet do współpracy przystępowały, to było to oceniane jako wynik nacisków zewnętrznych. Na przestrzeni ostatnich lat stopniowo zmieniała się jednak zarówno polityka zrównoważonego rozwoju w państwach Azji Wschodniej, jak też jej postrzeganie poza regionem. Tym samym, różnice w postrzeganiu zagrożeń dla dalszego rozwoju oraz w sposobach przeciwdziałania zagrożeniom ulegają zmniejszeniu. Stopniowo budowany jest globalny konsensus na rzecz zrównoważonego rozwoju i współpracy międzynarodowej w realizacji działań w tym zakresie.
Stąd też uważamy za zasadne i pożądane podjęcie pogłębionych badań nad regionem Azji Wschodniej, ze względu na jego znaczenie w świecie pod względem gospodarczym, demograficznym, a także politycznym. Ten szybko rozwijający się region napotyka na wiele wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem, z których przynajmniej część ma istotne znaczenie nie tylko dla niego samego, ale i dla całego świata.
Poniżej wskazano wybrane aspekty zrównoważonego rozwoju w Azji Wschodniej, na których (5-osobowy) zespół skupi się w badaniu:
- normatywno-instytucjonalny wymiar współpracy państw Azji Wschodniej w implementacji zrównoważonego rozwoju,
- zrównoważony handel jako szansa i wyzwanie dla państw Azji Wschodniej,
- zrównoważona produkcja i konsumpcja jako wyzwanie dla państw Azji Wschodniej,
- postępy i wyzwania na drodze do realizacji celów zrównoważonego rozwoju w obszarze godnej pracy dla wszystkich w Azji Wschodniej.
Wybór i analiza powyższych wyzwań w obszarze zrównoważonego rozwoju w Azji Wschodniej zostały podyktowane wagą zagadnień oraz możliwościami realizacji badania przez zespół.
Projekt realizowany w ramach V edycji Międzyuczelnianych Grantów Badawczych SGH-UEW.