Przedsiębiorstwo w gospodarce o obiegu zamkniętym: ujęcie organizacyjne, instytucjonalne i technologiczne

Cel badania

Cel główny:

Zbudowanie repozytorium wiedzy na temat stanu gotowości i potrzeb przedsiębiorstw oraz miast w Polsce wobec transformacji w kierunku GOZ w kontekście organizacyjnym, instytucjonalnym i technologicznym.

Cele szczegółowe:

1. Identyfikacja relacji pomiędzy ZR a GOZ (zasadami, cechami i stymulantami).
2. Identyfikacja czynników stymulujących i ograniczających transformację w kierunku GOZ w ujęciu:
   1. otoczenia regulacyjnego (unijnego i krajowego), w tym klina podatkowego, podatków związanych z zasobami, opodatkowania konsumpcji, zamówień publicznych oraz zrównoważonej konsumpcji i świadomości konsumentów,
   2. organizacji modeli biznesu przedsiębiorstwa i łd, w tym innowacji, partnerstwa, technologii cyfrowych (także platform), rezylientności, kosztów zewnętrznych oraz zmian w e-commerce,
   3. organizacji funkcjonowania miast.
3. Identyfikacja mierników i wskaźników transformacji w kierunku GOZ, wskazanie luk oraz zaproponowanie ich uzupełnienia.
4. Opracowanie ścieżki transformacji przedsiębiorstwa i miasta w zgodzie z GOZ.
5. Przygotowanie repozytorium najlepszych praktyk realizacji zasad GOZ.
6. Zbudowanie rekomendacji zmian organizacyjnych i instytucjonalnych wspierających transformację w kierunku GOZ w Polsce.
7. Przygotowanie danych zasilających platformę weryfikującą pozycję przedsiębiorstwa na ścieżce transformacji w kierunku GOZ.

Opis badania

2022

1. W ramach przeglądu literatury analizowano: rolę technologii cyfrowych w zarządzaniu w zgodnie z GOZ sposoby analizy kosztów i korzyści w procesach transportu cyrkularność e-commerce.
2. Badania ankietowe przeprowadzono w losowo dobranych przedsiębiorstwach z PKD C (przetwórstwo przemysłowe) deklarujących realizację działań związany z ponownym wykorzystywaniem lub przetwarzaniem produktów w celu eliminacji ich odpadów. Wywiady odbywały się w dniach 15-21.09.22r. Ankieterzy podjęli 1238 prób nawiązania połączeń, z czego odbyło się 402 efektywnych wywiadów, natomiast 138 firm nie kwalifikowało się do badania. Ankiety zostały zrealizowane wśród dwóch grup respondentów: 1. zarządzający oceniający ujęcie instytucjonalne i organizacyjne w kontekście strategii, innowacji, współpracy i technologii. N=200. Respondenci wskazywali: rodzaj działań w przypadku zwrotów dominujące R-strategie ich znaczenie dla wizji, misji, celów i działań współpracy z zewnętrznymi podmiotami stymulanty i bariery transformacji GOZ o charakterze instytucjonalnym (formalnym i nieformalnym) oraz organizacyjnym. 2. zarządzający logistyką i łańcuchami dostaw wskazujący sposób organizacji przepływów odpadów, zwrotów i opakowań. N=202. Logistycy wypowiadali się na temat sposobu organizacji przepływów oraz ich stymulantów i barier oceniali istotność warunków niepewności wobec poziomu odporności. 

Badania ankietowe we wskazanych tematach zostały poprzedzone przeglądem literatury.

2023

Przeprowadzone zróżnicowanymi metodami badania miały na celu zbudowanie repozytorium wiedzy na temat stanu gotowości i potrzeb przedsiębiorstw oraz miast w Polsce wobec transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego w kontekście organizacyjnym, instytucjonalnym i technologicznym. 

W efekcie, analiza wyników badań pozwala na pozytywną weryfikację hipotezy badania, tj. przedsiębiorstwa i miasta w Polsce są gotowe do transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego jedynie w ograniczonym zakresie ze względu na niewystarczające przygotowanie organizacyjne, zbyt słabo wspierające ową transformację uwarunkowania instytucjonalne i niewystarczające wykorzystanie technologii cyfrowych w tym procesie.

Podjęty temat został zbadany interdyscyplinarnie z co najmniej kilku perspektyw rzucając światło na aktualny stan i uwarunkowania konkurowania w zgodzie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego. Mając na uwadze relatywnie wczesny etap zaawansowania wdrażania tej koncepcji do praktyki gospodarczej i zarządzania miastami, autorzy wyrażają nadzieję, że wyniki badań dają dobry grunt nie tylko dla identyfikacji aktualnego poziomu transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, ale również otwierają klika nowych ścieżek badawczych umożliwiających poznanie w jeszcze większym i głębszym zakresie podjętej problematyki.

Publikacje

1. „Gospodarka o obiegu zamkniętym cz. 1. Przedsiębiorstwo, instytucje, miasto”, red. K. Nowicka, Oficyna Wydawnicza SGH 2022
   Gospodarka o obiegu zamkniętym cz. 1. Przedsiębiorstwo, instytucje, miasto

2. „Gospodarka o obiegu zamkniętym cz. 2. Łańcuchy dostaw”, red. K. Nowicka, Oficyna Wydawnicza SGH 2022
   Gospodarka o obiegu zamkniętym cz. 2. Łańcuchy dostaw

3. K. Poznańska, „Motywy i ograniczenia implementacji ekoinnowacji w przedsiębiorstwach w Polsce”, Studia BAS 2024, nr 1 
4. K. Nowicka, P. Pniewska, „Circular Economy: Implications for Supply Chains and Logistics Management” Gospodarka Materiałowa i Logistyka
5. K. Bentkowska, K. Nowicka, „R-strategies and value co-creation with the consumers in Circular Economy”, E-mentor
6. K. Nowicka, “Consumers’ role in developing circular supply chains business models”, Gospodarka Materiałowa i Logistyka
7. M. Godlewska, “The impact of the financial situation of local governments on the transformation towards a circular local economy on the example of circular public procurements”, Acta Scientiarum Polonorum Oeconomia
8. K. Poznańska, P. Pniewska, „GOZ w przedsiębiorstwie z branży spożywczej - studium przypadku”
9. M. Godlewska, „Cyrkularne zamówienia publiczne w gospodarce o obiegu zamkniętym: mit czy rzeczywistość”

Kierownik zespołu

• Katarzyna Nowicka

Członkowie zespołu

• Dominika Brodowicz
• Katarzyna Sadowy
• Justyna Biernacka
• Paweł Bartoszczuk
• Katarzyna Bentkowska
• Małgorzata Godlewska
• Katarzyna Kimla-Walenda
• Joanna Archutowska
• Aneta Pluta-Zaremba
• Łukasz Marzantowicz
• Radosław Świętek
• Jacek Styś
• Paulina Pniewska dr David M.  Herold
• Mariusz Brzeziński dr hab. Izabela  Dembińska
• Dorota Szczakowska
• Krystyna Poznańska
• Marek Błaszczyk