Celem badania jest analiza ścieżek wzrostu gospodarczego i realnej konwergencji 11 krajów Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW11) na tle Europy Zachodniej (UE15), ze szczególnym uwzględnieniem roli instytucji w procesie zmniejszania luki w poziomie rozwoju gospodarczego między nowymi i starymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich 30 lat Polska gospodarka na tle innych krajów EŚW11 najszybciej zmniejszała dystans rozwojowy do Europy Zachodniej.
Z przeprowadzonej analizy wynika jednak, że dotychczasowe źródła szybkiego i trwałego wzrostu gospodarczego w Polsce wyczerpują się, a w procesie realnej konwergencji coraz wyraźniej rysują się liczne bariery rozwojowe zagrażające jej kontynuacji. Bariery te mają w dużej mierze charakter instytucjonalny i wynikają z patchworkowej natury powstałego w Polsce modelu kapitalizmu. Jednym z głównych jej przejawów jest niska komplementarność matrycy instytucjonalnej polskiej gospodarki i znaczny stopień niedopasowania jej najważniejszych elementów konstrukcyjnych, co przekłada się na niezadowalającą efektywność funkcjonowania instytucji w naszym kraju.
Słabości te były dotąd kompensowane takimi czynnikami, jak m.in. napływ funduszy unijnych, rosnąca obecność korporacji transnarodowych czy niskie koszty pracy i niezwykle wysoka jej intensywność, co pozwalało utrzymać stosunkowo wysokie tempo wzrostu gospodarczego. Jednak kluczowe znaczenie dla możliwości utrzymania się polskiej gospodarki na dotychczasowej ścieżce realnej konwergencji będzie miało zredefiniowanie źródeł „instytucjonalnej przewagi komparatywnej”, czyli stworzenie takiego modelu rozwoju, który pozwoli uniknąć zagrożeń związanych z silnym zróżnicowaniem regionalnym, niewielką orientacją proinnowacyjną, pułapką średniego poziomu rozwoju, niedojrzałą polityką przemysłową i barierami dla rozwoju sektora prywatnego.
Przezwyciężenie tych słabości musiałoby się jednak wiązać z głęboką korektą istniejącego ładu instytucjonalnego, którego cechą charakterystyczną jest utrzymujące się niedopasowanie instytucji formalnych i nieformalnych, przekładające się na deficyt ich komplementarności i patchworkową naturę istniejącej w Polsce odmiany kapitalizmu.