Adam Budnikowski pochodzi z Więcborka (w Wielkopolsce), gdzie urodził się 18 listopada 1948 r. W tamtejszym Liceum Ogólnokształcącym w 1966 r. zrobił maturę. W tym samym roku podjął studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej (obecnie noszącej nazwę Uniwersytetu Ekonomicznego) w Poznaniu, na kierunku Ekonomika handlu zagranicznego. Ukończył je w 1971r., otrzymując stopień magistra ekonomii. Do dzisiaj, mówiąc o sobie, podkreśla często, że jest poznaniakiem. Jest dumny ze swojego, wielkopolskiego pochodzenia. Po ukończeniu poznańskiej uczelni ekonomicznej przeniósł się jednak do Warszawy, ponieważ został przyjęty na Międzywydziałowe Ekonomiczne Studia Doktoranckie w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. Studia te ukończył w 1974 r., a dysertację doktorską pt. Światowy bilans potrzeb paliwowych i możliwości równoważenia go importem w warunkach współczesnej gospodarki światowej, przygotowaną pod kierunkiem prof. Stanisława Ładyki, pomyślnie obronił na Wydziale Handlu Zagranicznego SGPiS w 1975 r., otrzymując stopień doktora nauk ekonomicznych. W 8 lat później (w 1983 r.) habilitował się na tym samym Wydziale na podstawie rozprawy pt. Naturalne bariery wzrostu a współpraca międzynarodowa (opublikowanej nakładem PWE, Warszawa 1982). Kolejnym etapem jego kariery naukowej i dydaktycznej było uzyskanie w 1992 r. tytułu profesora nauk ekonomicznych. Pracę w charakterze nauczyciela akademickiego Adam Budnikowski rozpoczął w 1974 r. w Katedrze Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych (MSG), którą przemianowano następnie na Instytut MSG. Kolejno zajmował tam stanowiska: starszego asystenta, adiunkta (od 1975 r.), docenta (od 1983 r.) i profesora zwyczajnego (od 1996 r.). Od 1998 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Ekonomii Międzynarodowej, który (pod swą poprzednią nazwą – Instytutu MSG) najpierw funkcjonował na Wydziale Handlu Zagranicznego, a w efekcie reorganizacji naszej Uczelni od 1993 r. działa w strukturze Kolegium Gospodarki Światowej SGH.
Profesor Adam Budnikowski w 1996 r. po raz pierwszy został wybrany na dziekana tego Kolegium. Pracował na tym stanowisku łącznie przez trzy kadencje, z których dwie kolejne przypadły na lata 1996–2002, a trzecia obejmowała okres 2012–2016. Jako dziekan KGŚ z wielkim zaangażowaniem działał on na rzecz utrzymania przez to Kolegium pozycji wiodącego, polskiego ośrodka naukowego w zakresie badań nad teoretycznymi i praktycznymi aspektami międzynarodowej współpracy gospodarczej, którą poprzednio zajmował Wydział Handlu Zagranicznego. W szczególności mobilizował pracowników akademickich Kolegium do osiągania kolejnych stopni i tytułów naukowych. Z jego inicjatywy zaczęto organizować rokrocznie seminaria wyjazdowe, podczas których osoby przygotowujące rozprawy doktorskie i habilitacyjne mogły zaprezentować koncepcje swych dysertacji i wyniki badań na szerokim forum kolegialnym. Rozwijał też intensywną współpracę naukową z ośrodkami badawczymi w kraju i za granicą. Już w trakcie swej pierwszej kadencji na stanowisku dziekana prof. Adam Budnikowski podjął uwieńczone sukcesem starania, aby SGH uzyskała uprawnienia do prowadzenia studiów na kierunku Międzynarodowe stosunki gospodarcze, traktowanym jako główny obszar działalności dydaktycznej pracowników Kolegium Gospodarki Światowej. Natomiast dużym osiągnięciem jego trzeciej kadencji dziekańskiej była realizacja inicjatywy wzbogacenia, przez pracowników KGŚ, oferty dydaktycznej SGH o dwa nowe kierunki studiów:
- biznes globalny, finanse i zarządzanie (Governance),
- turystyka międzynarodowa, hotelarstwo i usługi czasu wolnego.
Od roku 2014 pierwszy z tych kierunków jest oferowany po polsku i angielsku zarówno na studiach licencjackich, jak też studiach magisterskich. Natomiast drugi kierunek jest prowadzony w obu tych wersjach językowych, lecz jedynie na studiach magisterskich. Podkreślić warto, że dzięki tej inicjatywie udało się znacznie zwiększyć liczbę przedmiotów zgłoszonych do oferty dydaktycznej Uczelni i realizowanych przez pracowników Kolegium. Jednocześnie wzrosła liczba wykładowców z KGŚ, którzy prowadzą faktycznie działalność dydaktyczną. W dniu 18 maja 2005 r. Kolegium Elektorów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie wybrało prof. Adama Budnikowskiego na rektora SGH na pierwszą kadencję, obejmującą lata 2005–2008. Najważniejszym wydarzeniem w czasie pełnienia tych obowiązków były obchody 100-lecia SGH. Jako rektor kierował pracami komitetu odpowiedzialnego za organizację uroczystości jubileuszowych i występował w roli ich gospodarza. Uczestniczył w nich m.in. José Barosso, ówczesny przewodniczący Komisji Europejskiej. O pozytywnej ocenie wyników działalności prof. Budnikowskiego na stanowisku rektorskim w okresie pierwszej kadencji, dokonanej przez pracowników i studentów naszej Uczelni, świadczył jego wybór na drugą kadencję, obejmującą lata 2008–2012. W czasie tej kadencji sprawował zaszczytne funkcje przewodniczącego Komitetu Rektorów Uczelni Ekonomicznych. Próbę sporządzenia bilansu własnych osiągnięć i niepowodzeń, jak też uwarunkowań i wyzwań, z jakimi musiał się zmierzyć w czasie działalności na stanowisku rektora, prof. Adam Budnikowski przedstawił obszernie w wywiadzie udzielonym w maju 2012 r. redakcji „Gazety SGH” (na zakończenie swojej drugiej kadencji). Na pytanie, w jakiej kondycji zostawia Uczelnię nowym władzom rektorskim – w nawiązaniu do znanego powiedzenia o czasach króla Kazimierza Wielkiego – odpowiedział dowcipnie: „Na pewno nie zastałem SGH drewnianej i nie zostawię jej murowanej ani też odwrotnie”. Mówiąc zaś o swych sukcesach, podkreślił zwłaszcza, że „(…) w porównaniu ze stanem sprzed kilku lat SGH jest (…) Uczelnią bardziej umiędzynarodowioną, oferującą możliwość podejmowania studiów w języku angielskim na wszystkich trzech poziomach studiów i na prawie wszystkich uruchamianych kierunkach. W rezultacie przyjmuje też znacznie więcej niż kiedyś studentów zagranicznych (…), jest też bardziej rozpoznawalna w Europie i na świecie”. Dodał dalej: „Niewątpliwym sukcesem całej SGH było utrzymanie, przez cały czas trwania mojej kadencji, wysokiej pozycji w rankingu «Perspektyw» i znalezienie się jako pierwszej polskiej uczelni w rankingu «Financial Times»”. Odnosząc się do kwestii swoich niepowodzeń, stwierdził m.in.: „Formalnie za największą porażkę powinienem uznać nieuzyskanie wymaganego poparcia dla przedstawionej przeze mnie propozycji zmian w systemie organizacji dydaktyki”, chociaż na posiedzeniu Senatu ten projekt „(…) uzyskał wyraźną większość, a do pełnego sukcesu zabrakło dwóch głosów”. Ponadto wspomniał o deficycie budżetu Uczelni, odziedziczonym po swych poprzednikach, o trudnościach z przywróceniem jego równowagi i przedsięwziętych środkach naprawczych. Za poważne wyzwania, stojące przed władzami SGH, uznał kwestie racjonalizacji zatrudniania, zwiększenia przychodów Uczelni (m.in. poprzez pozyskiwanie większej liczby grantów), obniżenia kosztów funkcjonowania itp.
O bogatym dorobku naukowo-badawczym prof. Adama Budnikowskiego świadczy autorstwo prawie 300 prac i licznych referatów, wygłoszonych na konferencjach krajowych i międzynarodowych (w ponad 20 uczelniach zagranicznych). Priorytetowym obszarem jego zainteresowań naukowo-badawczych jest problematyka szeroko pojętej ekonomii międzynarodowej, ze szczególnym uwzględnieniem głównych wyzwań polityki handlowej i finansów międzynarodowych, wpływ transformacji rynkowej na zmianę pozycji krajów Europy Środkowej i Wschodniej w międzynarodowym podziale pracy, jak również polityka ekologiczna i współczesne dylematy ochrony środowiska naturalnego w kontekście nasilającej się globalizacji. Oprócz wspomnianej wcześniej książki na temat roli współpracy międzynarodowej w przezwyciężaniu naturalnych barier wzrostu (wydanej w 1982 r.) opublikował m.in. pionierskie w polskim piśmiennictwie ekonomicznym książki: Zadłużenie jako problem globalny (PWE, Warszawa 1991) i Ochrona środowiska naturalnego jako problem globalny (PWE, Warszawa 1998). Podręcznik jego autorstwa, pt. Międzynarodowe stosunki gospodarcze (PWE, Warszawa 2001, kilka wydań), powszechnie jest wykorzystywany od prawie dwu dekad i ceniony nie tylko przez studentów, ale też przez wielu wykładowców polskich uczelni. Kolejna, zmieniona edycja tej publikacji ukazała się trzy lata temu pod nowym tytułem: Ekonomia międzynarodowa (PWE, Warszawa 2016), co należy uznać za trafną decyzję, gdyż w literaturze światowej od dawna na określenie tej problematyki używa się takiego właśnie terminu.
Dowodem uznania wysokiej pozycji naukowej prof. Budnikowskiego w środowisku polskich ekonomistów był jego wybór do Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN (na lata 2012–2020) oraz elekcja do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych (na kadencje 2011–2013 i 2017–2020). Za swoje osiągnięcia w działalności naukowo-badawczej i pedagogicznej wielokrotnie był wyróżniany nagrodami ministra lub rektora. Profesor Adam Budnikowski może się również pochwalić dużymi osiągnięciami w działalności dydaktycznej, jako wykładowca kilku przedmiotów na wszystkich poziomach studiów na macierzystej Uczelni (nie tylko po polsku, ale też po angielsku) i wielu uczelniach zagranicznych. Jako Visiting Professor pracował, w latach 1989–1990, w J. W. Goethe-Universität we Frankfurcie nad Menem. W roku 2003 wykładał na Nelson Mandela Metropolitan University w Port Elisabeth (RPA), a w 2015 r. – na pekińskim China Foreign Affairs University. Wcześniej prowadził także zajęcia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (2002 r.), w Akademii Dyplomatycznej (2002 r.) i Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu (w latach 2002–2003). Od roku 1992 wykładał w Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Od roku 1997, jako wykładowca Community of European Management Schools (CEMS), prowadzi wykłady w ramach Blocked Seminars, organizowanych corocznie przez inną uczelnię należącą do tej organizacji. Dzięki stypendium Fundacji Fulbrighta Adam Budnikowski (w latach 1985–1987) przebywał w słynnym amerykańskim Massachusetts Institute of Technology (MIT). Odbył liczne zagraniczne praktyki i staże naukowe m.in.: w Republice Federalnej Niemiec (Petz Markt, Wissen – w 1975 r.), Wielkiej Brytanii (Buckinghamshire College of Higher Education, High Wycombe – w 1981 r.), USA (Minnesota State University, Minneapolis – w 1995 r.) i na Tajwanie (Chung-Hua Institution for Economic Research, Taipei – w 2000 r.).
Adam Budnikowski pracę w SGH łączył kilkakrotnie z równoległą działalnością zawodową poza naszą Uczelnią. Przykładowo w latach 1984–1985 był zatrudniony na etacie docenta w Zakładzie Gospodarki Światowej Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. W latach 1992–1993 pracował jako wicedyrektor ds. naukowych Instytutu Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego. Występując w charakterze eksperta Banku Światowego, w 1996 r. brał udział w misjach tej prestiżowej międzynarodowej instytucji finansowej w Turcji i Rumunii (w ramach realizacji programu pod nazwą Black Sea Environmental Programme). O aktywnym udziale Adama Budnikowskiego w działalności stowarzyszeń zawodowych ekonomistów świadczy fakt, że w latach 1974–1991 był członkiem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego (PTE), zaś w okresie 1989–1990 kierował Sekcją Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych Oddziału Warszawskiego PTE. Od roku 2001 należy do Towarzystwa Ekonomistów Polskich. Od roku 1991 jest także członkiem-założycielem (od 2002 r. członkiem zarządu) Polskiego Oddziału Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Od roku 1992 jest członkiem redakcji kwartalnika „Ekonomia i Środowisko”, a od 2003 r. wchodzi w skład komitetu redakcyjnego serii wydawniczej „Raporty Case” (publikowanej przez Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych). Ponadto prof. Budnikowski był m.in. członkiem Rady Ekologicznej przy Prezydencie RP (w okresie 1993–1995) i członkiem prezydenckiej Kapituły Nagrody Gospodarczej. Wchodził w skład Rady Naukowej przy Prezesie Narodowego Banku Polskiego (w latach 1995–1997). W okresie 1996–1998 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Konfederacji Pracodawców Polskich ds. Współpracy z BIAC (Business and Industry Advisory Committee), tj. z Komitetem Doradczym ds. Biznesu i Przemysłu, który działa przy elitarnej Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego (OECD). Od lutego 2016 r. wchodzi w skład Rady Nadzorczej największego z banków działających w naszym kraju – PKO Banku Polskiego, co jest dowodem aktywnego zaangażowania prof. Budnikowskiego w działalność typu ekspercko-doradczego.
Prof. Adam Budnikowski nadal aktywnie uczestniczy w życiu akademickim Kolegium Gospodarki Światowej i całej naszej Uczelni, kontynuując swoją działalność naukowo-badawczą i dydaktyczną.
Mieczysław Szostak
