Stanisław Wodejko, urodzony 19 maja 1944 r. w Trebitz, całe swoje życie zawodowe związał ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie (w okresie PRL noszącą – jak wiadomo – nazwę Szkoły Głównej Planowania i Statystyki) i w znacznym stopniu z Wydziałem Handlu Zagranicznego. Po otrzymaniu w 1961 r. świadectwa dojrzałości w jednym z warszawskich liceów ogólnokształcących podjął studia na wspomnianym Wydziale SGPiS, które ukończył w 1966 r., uzyskując dyplom magistra ekonomii.
Bezpośrednio po studiach tylko przez niecałe trzy miesiące Stanisław Wodejko był zatrudniony w przedsiębiorstwie handlu zagranicznego „Metalexport”. Natomiast od 1 grudnia 1966 r. rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną jako asystent stażysta w Zakładzie Prawnych i Ekonomicznych Zagadnień Turystyki, który funkcjonował od 1956 r. w ramach Katedry Prawa Międzynarodowego na Wydziale Handlu Zagranicznego SGPiS. Zainteresowania badawcze związane z problematyką turystyki, jako zjawiska o charakterze międzynarodowym, rozwijał w ramach studiów doktoranckich, w których uczestniczył w latach 1967–1970. Zwieńczeniem tego etapu studiów i działalności badawczej było uzyskanie przez niego w grudniu 1971 r., na Wydziale Handlu Zagranicznego, stopnia doktora nauk ekonomicznych.
Po obronie rozprawy doktorskiej kontynuował pracę naukowo-dydaktyczną na stanowisku adiunkta w różnych jednostkach organizacyjnych Uczelni, co było spowodowane zmianami w usytuowaniu badań nad turystyką w SGPiS. Początkowo był to – jak sygnalizowałam – działający na Wydziale Handlu Zagranicznego Zakład Prawnych i Ekonomicznych Zagadnień Turystyki. Jednak w 1972 r. przekształcono go w jednostkę funkcjonującą w ramach międzywydziałowego Instytutu Gospodarstwa Społecznego, nadając mu zmodyfikowaną nieco nazwę: Zakład Społeczno-Gospodarczych Zagadnień Turystyki. Następnie Zakład ten włączono w strukturę organizacyjną Wydziału Społeczno-Ekonomicznego. W roku 1981 wspomniany Zakład uległ kolejnej reorganizacji i został przekształcony w Katedrę Turystyki, która do 1992 r. działała na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym SGPiS. W roku 1991 na tym właśnie Wydziale Stanisław Wodejko uzyskał stopień doktora habilitowanego. Od roku 1993 Katedra Turystyki stała się jednostką organizacyjną Kolegium Gospodarki Światowej. Kierując pracami tej Katedry, w 1998 r. awansował na stanowisko profesora nadzwyczajnego SGH.
Jeśli chodzi o zainteresowania naukowe prof. Wodejki, to największy wpływ na ich ukształtowanie się miały spotkanie i współpraca podjęta już w okresie studiów z prof. Kazimierzem Liberą, który był pionierem badań prawno-ekonomicznych nad turystyką w Polsce. Ze względu na charakter Wydziału Handlu Zagranicznego i specjalizację naukową samego prof. Libery była to przede wszystkim turystyka międzynarodowa, silnie powiązana z aspektami prawnymi podróży zagranicznych. Efektem wspomnianej współpracy była w szczególności rozprawa doktorska Stanisława Wodejki pt. Czynniki wpływające na rozwój turystyki zagranicznej, która została opublikowana w 1975 r. w serii wydawniczej „Ruch Turystyczny – Monografie”. Książka ta stała się podstawową publikacją, szeroko cytowaną w polskim piśmiennictwie z zakresu turystyki (zwłaszcza w literaturze poświęconej ekonomice turystyki).
Kontakty naukowe z prof. Liberą skłoniły także prof. Wodejkę do zainteresowania się: współpracą państw w dziedzinie turystyki, rolą organizacji międzynarodowych działających w tej sferze, przede wszystkim zaś Międzynarodowego Związku Oficjalnych Organizacji Turystycznych, a następnie – kontynuatorki jego prac – Światowej Organizacji Turystyki (obecnie UN WTO) oraz szeroko pojętą problematyką polityki turystycznej. Zainteresowania te zaowocowały licznymi jego publikacjami w językach polskim oraz rosyjskim, o charakterze zarówno naukowym, jak i popularyzatorskim.
Ich wynikiem było także wykrystalizowanie się nowego nurtu w pracach badawczych Stanisława Wodejki, którym były przepływy międzynarodowe związane z turystyką. W ramach tej problematyki podejmował szerokie spektrum tematów – od zagadnień statystycznych związanych z określaniem wielkości ruchu turystycznego i charakterystyki jego strumieni po wpisanie wymiany turystycznej w szerszy kontekst teorii wymiany międzynarodowej. Były to w pewnym sensie prace pionierskie, ponieważ dotyczyły handlu międzynarodowego usługami, podczas gdy w większości opracowań z tej dziedziny ograniczano się jedynie do analizy wymiany towarowej.
Ze względu na ówczesne uwarunkowania polityczne ciekawym zagadnieniem, zarówno teoretycznym, jak i aplikacyjnym, była problematyka uwarunkowań wymiany turystycznej Wschód – Zachód. Znalazła ona istotne miejsce w badaniach i publikacjach Stanisława Wodejki w latach osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych. Ich podsumowaniem stała się
rozprawa habilitacyjna pt. Ruch przyjazdowy z Zachodu do wybranych państw socjalistycznych jako wyraz luki na europejskim rynku turystycznym, opublikowana w 1989 r. przez Szkołę Główną Planowania i Statystyki w serii wydawniczej pod nazwą „Monografie i Opracowania”.
Ogólne przemiany w kraju i – związana z nimi – radykalna transformacja systemu gospodarczego spowodowały konieczność weryfikacji i dostosowania do nowych realiów badań naukowych nad turystyką oraz kształcenia w tej dziedzinie. Odpowiedzią na te potrzeby było przygotowanie przez Stanisława Wodejkę, opublikowanej w 1998 r., monografii pt. Ekonomiczne zagadnienia turystyki, porządkującej podstawowe pojęcia i koncepcje z zakresu ekonomiki turystyki. Również ta praca – podobnie jak wcześniejsze – była szeroko cytowana
w polskiej literaturze przedmiotu.
Kolejne lata przyniosły poszerzenie zainteresowań badawczych prof. Wodejki. Związane to było przede wszystkim z zainicjowaniem przez Katedrę Turystyki organizacji cyklicznych konferencji, poświęconych aktualnym problemom gospodarki turystycznej. Ich owocem były monografie przygotowane pod jego kierunkiem naukowym: Gospodarka turystyczna a grupy interesu (SGH, Warszawa 2006) i Zrównoważony rozwój turystyki: Realna koncepcja, iluzja czy chwyt marketingowy (SGH, Warszawa 2008).
Bardzo ważnym nurtem aktywności Stanisława Wodejki w Szkole Głównej Handlowej była działalność dydaktyczna, obejmująca stosunkowo zróżnicowany zakres tematyki i działań. Niewątpliwie podstawowe znaczenie miały zajęcia ze studentami i opieka nad pracami magisterskimi i licencjackimi, których kilkadziesiąt zostało napisanych pod jego kierownictwem naukowym. Nie mniej ważne były prace koncepcyjne związane z przygotowywaniem nowych programów nauczania w SGH przedmiotów dotyczących turystyki, co było związane – z jednej strony – z ewolucją gospodarki turystycznej w Polsce i na świecie oraz badań nad nią, a z drugiej – ze zmianami organizacyjnymi i programowymi, wprowadzanymi w naszej Uczelni.
W latach aktywności dydaktycznej prof. Stanisława Wodejki program nauczania turystyki w SGH ewoluował od seminarium i wykładów monograficznych, przez specjalizację i specjalności na różnych kierunkach studiów, ścieżkę dydaktyczną, aż do kierunku Turystyka i rekreacja na studiach II stopnia. Na uwagę zasługują także program i działalność Studium Podyplomowego Menedżerów Turystyki, prowadzonego przez Kolegium Gospodarki Światowej, które od 1996 r. corocznie uruchamiało pod jego kierownictwem kolejne swe edycje. Jest to jedyne studium tego typu w Polsce, mogące się pochwalić tak długą historią.
Szczególne miejsce w dorobku dydaktycznym i naukowym prof. Stanisława Wodejki zajmowała opieka nad rozprawami doktorskimi. W latach 1999–2008 był promotorem czterech obronionych prac doktorskich poświęconych bardzo zróżnicowanej problematyce, obejmującej następujące tematy: rola bilansu płatniczego jako narzędzia pomiaru efektów ekonomicznych turystyki w Polsce, uwarunkowania uczestnictwa w turystyce osób niepełnosprawnych, wpływ międzynarodowych systemów hotelowych na polskie hotelarstwo oraz szanse i zagrożenia dla polskiej turystyki związane z akcesją Polski do UE.
Znaczna część zaangażowania zawodowego Stanisława Wodejki była związana z działalnością organizacyjną na Uczelni. Od roku 1993 przez 16 lat kierował nieprzerwanie Katedrą Turystyki, inspirując jej prace. Tworzył przy tym atmosferę twórczej dyskusji i poszukiwania dobrych rozwiązań trudnych problemów naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych, a czasem po prostu – życiowych. Dał się bowiem poznać jako osoba czynnie wspierająca rozwój naukowy i zawodowy swoich współpracowników.
Jednocześnie w latach 1996–2002, przez dwie kolejne kadencje, był prodziekanem Kolegium Gospodarki Światowej, współpracując ściśle z ówczesnym dziekanem – prof. Adamem Budnikowskim. Następnie również przez dwie kadencje, tj. w latach 2002–2008, piastował stanowisko dziekana tego Kolegium. Podobnie jak jego poprzednik na tym stanowisku dbał o zapewnienie wysokiego poziomu działalności naukowo-badawczej i dydaktycznej, prowadzonej przez pracowników naszego Kolegium. W roku 2005 aktywnie zaangażował się we wspieranie kandydatury prof. Budnikowskiego w wyborach na rektora SGH, a w 2008 r. z powodzeniem działał na rzecz ponownego jego wyboru na to najwyższe stanowisko uczelniane. Po zakończeniu sprawowania funkcji dziekana, tj. od września 2008 r. aż do swej przedwczesnej śmierci w lipcu 2009 r., był przedstawicielem Kolegium Gospodarki Światowej w Senacie SGH.
Należy dodać, że w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych Stanisław Wodejko był członkiem komitetu redakcyjnego „Ruchu Turystycznego”, wydawanego do 1992 r. najpierw przez Zakład Prawnych i Ekonomicznych Zagadnień Turystyki, a następnie przez Katedrę Turystyki. Było to pierwsze w Polsce czasopismo naukowe, poświęcone badaniom nad turystyką. Ponadto w latach siedemdziesiątych aktywnie działał w uczelnianych władzach Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Pełnienie przez prof. Stanisława Wodejkę różnych, wyżej wymienionych funkcji organizacyjnych miało jednak swoją cenę w postaci braku wystarczającego czasu na aktywność badawczą. Dlatego też po zakończeniu kadencji dziekańskiej zamierzał poświęcić się przede wszystkim badaniom naukowym. Szkoda, że nie zdążył już zrealizować tych planów.
Ewa Dziedzic
